اعلام حریق

سیستم اعلام حریق چیست :

اعلام حریق یا سامانه ی اعلام حریق به مجموعه ی قطعات و تجهیزات الکترونیکی گفته میشود که وظیفه ی آشکار کردن و اطلاع دادن حریق در مکانهای مختلف را دارد. از سیستم اعلان حریق در مکانهای مسکونی، تجاری و صنعتی به صورت گسترده ای مورد استفاده قرار میگیرد تا خسارات جانی و مالی ناشی از حریق به حداقل برسد. برای آشنایی بیشتر با سیستم اعلان حریق بهتر است ابتدا با تاریخچه سیستم اعلام حریق آشنا شوید و سپس به انواع مختلف و تجهیزات اعلام حریق بپردازیم.

اعلان حریق یا اعلام حریق ؟

به طور معمول شاید برای شما اتفاق افتاده باشد در مکانهای مختلف کلمه ی اعلام حریق یا اعلان حریق را مشاهده کرده باشید و برایتان سوال شده باشد که کدام کلمه درست است و کدام کلمه در چه مواردی کاربرد دارد.

ما در اینجا ابتدا معنی تحت الفظی کلمه ی میپردازیم سپس بررسی میکنیم کدام کلمه در چه مواردی کاربرد دارد.

اعلان : آشکار کردن؛ ظاهر ساختن.

اعلام : آگاه کردن؛ هشدار دادن.

با توجه به معنی تحت الفظی از لغت نامه که در بالا نوشته شده است برای سیستمهایی که جنبه آشکارسازی حریق را دارد بهتر است از کلمه ی اعلان حریق استفاده شود. (کنترل پنل، دتکتورها، شستی و …)

و همین طور در سیستمهایی که جنبه ی اطلاع رسانی و هشدار دادن دارد بهتر است از واژه اعلام حریق استفاده شود. ( آژیر، آژیرفلاشر و … )

چرا باید از سیستم اعلان حریق استفاده کنیم؟

حریق جزء حوادثی میباشد که بیشترین تلفات از لحاظ جانی و مالی را به دنبال دارد.

حریق معمولا بصورت طبیعی به وجود نمی آید بلکه به وسیله ی انسان (عمدی یا غیر عمدی ) به وجود می آید. به همین دلیل برای اطلاع سریع از وقوع حریق و انجام دادن مواردی جهت خاموش کردن حریق باید از سیستم های اعلان حریق استفاده کرد.

برای آگاهی با خطاهای سیستم اعلام حریق و نحوه ی برطرف کردن خطا سیستم اعلان حریق بر روی لینک کلیک کنید

تاریخچه سیستم اعلام حریق :

انسانها طی روند سالیان متوالی دریافتند که از زمان متوجه شدن حریق تا اقدام به خاموش کردن آن زمان بسیار اهمیت دارد چرا که زمان طلایی خاموش کردن حریق تنها 3 دقیقه است.

بدین منظور زمان واکنش سریع به حریق و کنترل آن بسیار اهمیت دارد. در چند قرن اخیر، زمانی که شخصی یا نگهبانانن متوجه حریق در مکانی میشد با استفاده از زنگ دستی یا شیپورهای بزرگ به گروه های آتش نشانها خبر حریق میدادند و یا مسئولین کلیسا با استفاده از ناقوس کلیسا این کار را انجام میدادند.

متاسفانه این کار اصلا دقیق نبود و اغلب مامورین آتش نشانی به مکان اشتباه میرفتند و دیر به مکان آتش سوزی میرسیدند.

بعدها با اختراع دستگاه تلگراف توسط ساموئل اف.بی.مورس سیستم اطلاع رسانی به آتش نشانها دقیق تر شد. در سال 1847 شهر نیویورک اولین شهر ایلات متحده بود که از تلگراف برای اطلاع به آتش نشانها استفاده میکرد.

و به این ترتیب طی روند سال و با درست کردن دستگاه های مختلفی برای تشخیص و اعلان حریق و برطرف کردن عیبها و مشکلات آنها در حال حاظر تجهیزات اعلام و اطفای حریق به شکل کنونی تولید شده است.

در چه مکان هایی باید از سیستم اعلان حریق استفاده کنیم؟

خوشبختانه لزوم استفاده از سیستم اعلام حریق ساختمان در ایران امروزه به خوبی جا افتاده است به همین دلیل بر اساس مبحث 4 قانون مقررات ملی 9 گانه ساختمانهایی که باید به سیستم اعلان حریق مجهز شود به شرح زیر است :

1- ساختمانهای مسکونی

2- ساختمانهای آموزشی

3- ساختمانهای تربیتی

4- ساختمانهای درمانی و مراقبتی (بیمارستانها)

5- ساختمانهای اداری

6- ساختمانهای تجاری

7- ساختمانهای صنعتی

8- کارخانه ها

9- انبارها

برای کسب و اطلاع از اینکه چه ساختمان هایی نیاز به اعلام حریق دارند بر روی لینک کلیک کنید.

حریق ها معمولا به دو دسته تقسیم میشوند:

1- حریق های دودزا: که بیش از 80% از حریق های خانگی را شامل میشود.

2- حریق های شعله ور

طبق تحقیقات انجام شده بیشتر تلفات جانی از حریق های دودزا است. دلیل این امر بخاطر عدم امکان فرار در هنگام حریق و استنشاق گازهای سمی است. 80% حریقهای خانگی در منازلی رخ میدهد که سیستم اعلان حریق نصب نیست مابقی به علت عدم فعال نبودن سیستم های اعلام آتش یا حریق و یا طراحی نامناسب این سیستم به وجود می آید. و حدود 29% درصد از حریقهای واحد مسکونی در آشپز خانه ها، 13% در اتاق خوابها و 7% در سالن و یا پذیرایی رخ میدهد. اما بیشتر تلفات جانی در اتاق خوابها پیش می آید که دلیل این امر به خاطر تنفس گاز سمی است.

هدف از طراحی و ساخت سیستم اعلام آتش یا حریق :

• قبل از رسیدن حریق به شرایط غیر قابل کنترل، حریق را تشخیص داده و اعلام نماید.
• کمک به اطلاع رسانی به افراد برای تخلیه ی سریع ساختمان
• اطلاع رسانی به سازمان آتش نشانی
• و در صورت وجود سیستم اطفاء حریق فعال شدن این سیستم به صورت اتوماتیک

در صورت موجود بودن سیستم اطفای حریق کمک شایانی در فرایند خاموش کردن حریق میکند.

نقشه خوانی سیستم های اعلام آتش یا حریق :

برای تعیین دقیق اینکه یک ساختمان نیاز به چه تعداد سیستم اعلان حریق دارد باید نقشه یا پلان ساختمان که بر روی آن مکان دقیق نصب تجهیزات اعلان حریق است مشخص شود. برای خواندن نقشه اعلام حریق باید علائم اعلام حریق را کاملا بلد باشید.

سیستم های دستی اعلان حریق :

سیستم های دستی اعلان حریق تنها شستی اعلان حریق فایرگارد منبع اعلان حریق است. در واقع کار تشخیص حریق به وسیله انسان صورت میگیرد و در مکانهایی که انسان وجود ندارد عملا کاربردی ندارد. این نوع سیستم به دو دسته کلی سیستم آدرس پذیر و سیستم متعارف تقسیم میشود که در زیر بیشتر در مورد توضیح داده میشود.

سیستم خودکار :

سیستم اعلان حریق خودکار وابستگی کمتری به انسان دارد. که این سیستم به دو گروه آدرس پذیر و غیر آدرس پذیر تقسیم میشود. در سیستم آدرس پذیر علاوه بر اعلان حریق به صورت خودکار محل دقیق وقوع حریق را هم مشخص میکند. اما در سیستم غیر آدرس پذیر تنها وقوع حریق را در یک قسمت که زون بندی شده است اعلام میکند، مکان دقیق حریق را مشخص نمی کند.

تمامی سیستم های اعلان حریق شرکت صحاب دارای تاییدیه از سمت سازمان آتش نشانی و طبق مقررات سازمان NFPA طراحی شده است.

طبقه بندی انواع سیستم های اعلام آتش:

1- سیستم اعلام حریق متعارف (Conventional Fire Alarm System)

2- سیستم اعلام حریق آدرس پذیر (Addressable Fire Alarm System)

3- سیستم اعلام حریق هوشند (Smart Fire Alarm System)

4- سیسستم اعلام حریق بدون سیم (wireless Fire Alarm System)

هر کدام از این سیستمها خود به دو گروه خودکار و دستی تقسیم میشوند که در بالا به صورت کامل توضیح داده شده است.

سیستم آدرس پذیر :

در سیستم اعلام آتش آدرس پذیر تمام تجهیزات یا المانها دارای یک آدرس منحصر به فرد هستند. که از طریق هر یک از این آدرسهای منحصر به فرد تابلوی کنترل مرکزی قادر به شناسایی و تشخیص هر یک از تجهیزات اعلان حریق را دارد. کنترل پنل مرکزی اعلان حریق با استفاده از پروتکلهای ارتباطی، اطلاعات و وضعیت هر یک از تجهیزات را تحلیل کرده و در هنگام وقوع حریق و یا خطا در سیستم محل دقیق آلارم و یا خطا را مشخص میکند. در سیستم اعلان حریق آدرس پذیر طبق استاندارد NFPA72 در هنگام وقوع اتصال کوتاه در لوپ نباید بیش از یک زون از مدار خارج شود.برای اینکه این مشکل پیش نیا ید از مدول ایزولاتور استفاده میکنیم.

مدار کشف حریق در سیستم اعلان حریق آدرس پذیر :

مدار کشف حریق در سیستم اعلان حریق آدرس پذیر به صورتی حلقوی و یا Loop است. این حلقه و یا Loop از تابلوی مرکزی یا همان پنل اعلان حریق شروع شده و به همان پنل ختم میشود.

تجهیزات اعلام :

1. پنل اعلان حریق
2. دتکتور دود
3. دتکتور حرارت
4. دتکتور ترکیبی
5. بیم دتکتور
6. شستی اعلان حریق
7. آژیر
   
8. و …

این تجهیزات به صورت موازی در مدار حلقوی به هم متصل اند. هر یک از حلقه ها و یا Loop میتواند به تناسب تعداد تجهیزات و یا سطوحهای مورد حفاظت یک یا چندین منطقه را در بر بگیرد.

سیستم متعارف :

سیستم اعلام آتش متعارف دارای مدارات خطی (شعاعی) است. معمولا زون کشف و زون اعلام این سیستمها از همدیگر جدا هستند. تمام عناصر سیستم به صورت Conventional میباشد. در این نوع سیستم برای تشخیص مکان حریق از زون استفاده میکنند. به این صورت که تمامی المانها شامل : (دتکتور، شستی، آژیر و …) در یک خط سیم موازی به هم متصل میشوند که هر یک از این سیمها را یک زون میگویند. در سیستم متعارف وقتی حریق اتفاق بیفتد مکان دقیق حریق مشخص نمیشود تنها منطقه ای که حریق اتفاق افتاده با استفاده از زون آنها مشخص میشود. در این نوع سیستم وقتی میزان ولتاژ درون زوج سیمها کاهش پیدا میکند پنل متوجه میشود که حریق در یکی از زونها اتفاق افتاده است و به این صورت پنل مرکزی متوجه حریق میشود.

همبندی سیستم متعارف :

همانطور که در بلا گفته شد همبندی سیستم های متعارف نسبت به تابلوی کنترل مرکزی به صورت شاخه ای و یا شعاعی است. پنل سیستم های متعارف بسته به نوع برند و مدلی که از آن استفاده میشود میتوان 2، 4، 8، 12، 16 زون را پشتیبانی میکند و اگر برای تعداد زونهای بیشتر بخوهیم از پنل استفاده کنیم میتوانیم از 2 تا پنل استفاده کنیم که با استفاده از کوپلینگ به هم متصل میشوند. در صورت داشتن سوالات بیشتر در مورد نحوه ی کوپلینگ کردن و آشنایی با پنل اعلان حریق با ما تماس بگیرید. قابل ذکر است تمامی محصولات اعلام حریق فایرگارد شرکت صحاب دارای تاییدیه معتبر جهانی و دارای تاییدیه آتش نشانی است.

زون چیست ؟

زون به محدوده ای مشخص از کل مجموعه ای که تحت fire alarm systemمیباشد میگویند.

در سیستم متعارف از زون برای قسمت بندی یا بخش بندی تجهیزات اعلان حریق شامل : (دتکتور، شستی و…) استفاده میکنند. استفاده از زون به این دلیل است که محل حریق را زود تر تشخیص داد. به خاطر همین یک ساختمان را به چندین زون تقسیم میکنند مثلا در یک ساختمان هر واحد دارای یک زون است. وقتی حریق در یکی از واحدها اتفاق بیفتد از طریق زون آن واحد به پنل اطلاع حریق داده میشود.

عناصر متعارف در هر سیستم:

• به صورت خطی عمل میکنند.
• نسبت به محیط گسترده اطراف خود بی تفاوت بوده و فقط محدوده ی دتکتور را بررسی میکند.
• نسبت به نوع، جنس ماده موجودی در کنار خود بی تفاوت بوده و فقط مقدار آن را میسنجد.
• ارزان تر از بقیه سیستم های اعلان حریق میباشد.

سیستم اعلان حریق هوشمند :

در این نوع سیستمها هر یک از تجهیزات سیستم اعلام حریق مثل دتکتور دارای ریز پردازنده است.

ریز پردازنده درون دتکتور توسط کنترل پنل مرکزی تنظیم میشود و به طور مداوم شرایط محیطی از لحاظ گرما و دود مورد بررسی قرار میدهد. اطلاعاتی که توسط دتکتور از شرایط محیطی جمع آوری شده را برای تابلوی مرکزی ارسال میکند. در این سیستم دتکتور به خودی خود تشخیص نمیدهد بلکه اطلاعات را به پنل ارسال میکند. و پنل بر اساس مقایسه اطلاعات قبلی و پردازش آنها با اطلاعات جدید ارسالی توسط دتکتور وضعیت عادی و یا غیر عادی را تشخیص داده است.

همبندی سیستم های اعلان حریق هوشمند مانند سیستمهای آدرس پذیر به صورت حلقوی است. همانطور که در بالا گفته شد این سیستمها از ریز پردازنده استفاده میکنند و میتوان حساسیت دتکتورها را نسبت به آتش سوزی و حرارت را از طریق کنترل پنل یا تابلوی کنترل مرکزی تنظیم کرد.

Fire Alarm System عادی معمولا از یک حسگر یا یک آشکار ساز که هر کدام به یک خروجی صوتی متصل است، تشکیل شده است. اما این سیستمها در سالهای اخیر دیگر کاربرد ندارد. سیستمهای جدید تر معمولا از تعدادی شستی اعلان حریق و تعدادی حسگر و یا آشکار ساز (Detector)، یک سیستم پردازش مرکزی (تابلوی کنترل مرکزی یا پنل) و چند خروجی تشکیل شده است.

سیستم اعلان حریق بدون سیم (Wireless) :

سیستم اعلام حریق بدون سیم یا سیستم اعلام آتش وایرلس یکی از بروز ترین fire alarm system است که بدون نیاز به بستری آماده مثل (کابل کشی) قابل استفاده است.

این نوع از سیستم ولتاژ مورد نیاز خود را برای کار کرد از باطری تامیین میکند و باید طی بازه های زمانی باطری را تعویض کرد تا سیستم به کارکرد خود ادامه دهد.

از این نوع سیستم در مکانهایی استفاده میشود که امکان کابل کشی غیر ممکن و زمان بر باشد و یا هزینه کابل کشی بالا باشد.

جالب است بدانید برخی از دتکتورهای وایرلس دارای یک زنگ هشدار درونی هستند که بعد از متوجه شدن حریق بصورت اتوماتیک شروع به آژیر کشیدن میکند که این امر باعث میشود این نوع از دتکتور را دتکتور خودکفا به نامند.

مزایا :

•  نصب آسان سیستم
•  مناسب مکانهایی که دائما در حال تغییر دکوراسیون هستند
•  مناسب استفاده در ساختمانهایی که امکن کابل کشی وجود ندارد
•  نداشتن هزینه ی کابل کشی

معایب :

•  امنیت پایین
•  هزینه تعمییر و نگهداری بالا
•  هزینه ی اولیه ی بالا
•  محدودیت پوشش

اجزای سیستم اعلام آتش سوزی به سه قسمت اصلی تقسیم میشود:

1- تجهیزات تشخیص حریق (دتکتورها)

2- تجهیزات اعلام حریق (فلاشرها، آژیرها و…)

3- مرکز کنترل یا پنل مرکزی که وظیفه ی ارتباط بین دتکتور و تجهیزات اعلام حریق را دارند.

تجهیزات دیگری نیز برای قدرتمند تر کردن تشخیص حریق و اعلام آن نیز به کار میرود.

نصب سیستم اعلام حریق :

جهت گرفتن استعلام قیمت نصب و راه اندازی انواع سیستم اعلان حریق با شرکت صحاب تماس حاصل فرمایید.