دستورالعمل و ضوابط طراحی، نظارت و نصب سیستم هشدار حریق بر مبنای استاندارد NFPA

کلیات نصب سیستم هشدار حریق طبق استاندارد NFPA

طبق دستورالعمل و ضوابط طراحی، نظارت و نصب سیستم هشدار حریق بر مبنای استاندارد NFPA و آتش نشانی هشدارهای نوری و صوتی یا آژیرهای نوری و صوتی باید متناسب با مشخصه های محیط نظیر (شرایط آب و هوایی) انتخاب و نصب گردد. نباید در پله های فرار و کابین آسانسور سیستم هشدار حریق را نصب کرد. صدای سیستم هشدار حریق صوتی در ساختمان باید با صدای تولید شده از سایر تجهیزات موجود متفاوت و بلندتر باشد. در تمامی کاربری های مورد استفاده توسط افراد ناشنوا، در نظر گرفتن هشدار نوری علاوه بر سایر هشدارهای مورد نیاز الزامی است.

توجه توجه :: برای یادگیری و یا دانلود دستورالعمل و ضوابط طراحی، نظارت و نصب سیستم های اعلام حریق بر مبنای استاندارد NFPA و آتش نشانی بر روی لینک کلیک کنید.

هشدار گفتاری در ساختمان به صورت زنده یا پیام ضبط شده طبق استاندارد NFPA و آتش نشانی :

طبق دستورالعمل و ضوابط طراحی، نظارت و نصب سیستم هشدار حریق بر مبنای استاندارد NFPA و آتش نشانی هشدار گفتاری در ساختمان به هر دو صورت زنده یا پیام ضبط شده با رعایت موارد زیر مورد قابل قبول است:

1. تجهیزات کاربری سیستم در مکان که افراد آموزش دیده به طور دائم حضور داشته باشد، در نظر گرفته شود.
2. سیستم مجهز به برق اضطراری باشد.
3. شدت صدای سیستم بیش از نویز محیطی در نظر گرفته شود.
4. دارای حق تقدم استفاده بر سایر کاربردهای در نظر گرفته برای سیستم پخش پیام باشد.

• در صورت موافقت مقام صاحب صلاحیت قانونی، استفاده از سیستم هشدار گفتاری جهت سایر کاربری ها امکان پذیر می باشد.
• نصب یک عدد هشدار صوتی در محل نصب مرکز کنترل و ارتباط آن از طریق یک مداری جداگانه به مرکز کنترل الزامی است.
• در صورت وجود نویز محیطی بیش از 90dBA ، در نظر گرفتن هشدار نوری علاوه بر هشدار صوتی ضروری است.

سیستم توالی هشدار در ساختمان طبق استاندارد NFPA و آتش نشانی :

در صورت وجود سیستم توالی هشدار Positive alarm sequence در ساختمان طبق استاندارد آتش نشانی موارد زیر را باید رعایت کرد:

1. سیستم توالی هشدار تنها در صورت فشردن کلید قطع هشدار Silence یا Acknowledged سیستم اعلام حریق توسط اپراتور و ظرف حداکثر 30 ثانیه پس از اعلام حریق توسط مرکز کنترل فعال می گردد.
2. در صورت عدم وجود عکس العمل توسط اپراتور ظرف 30 ثانیه پس از اعلام حریق، فعال شدن سیستم توالی هشدار منتفی و سیستم اعلام حریق اجرای برنامه تخلیه اضطراری را به منظور تخلیه ساختمان به طور خودکار انجام و شرایط حریق به مراکز بالادستی نظیر آتش نشانی یا اتاق کنترل اعلام میگردد.
3. در صورت فعال شدن سیستم توالی هشدار ظرف 30 ثانیه طبق بند (1)، اپراتور ظرف 3 دقیقه ملزم به بررسی علت هشدار حریق و در صورت عدم وجود حریق، فشردن کلید راه اندازی مجدد می باشد.
4. در صورت عدم راه اندازی مجدد سیستم توسط کاربر ظرف 3 دقیقه، آتش سوزی قطعی قلمداد شده و سیستم اعلام حریق اجرای برنامه تخلیه اضطراری را به منظور تخلیه ساختمان به طور خودکار فعال نموده و شرایط حریق به مراکز بالادستی نظیر آتش نشانی و یا اتاق کنترل اعلام می گردد.
5. در صورت فعال شدن دتکتور دوم در حین زمان 3 دقیقه مربوط به بررسی علت اعلام حریق توسط کاربر، سیستم اعلام حریق اجرای برنامه تخلیه اضطراری را به منظور تخلیه ساختمان به طور خودکار فعال نموده و شرایط حریق به مراکز بالادستی نظیر آتش نشانی یا اتاق کنترل اعلام می گردد.
6. ضروری است سیستم های دارای توالی هشدار، امکان توقف اجرای مراحل سیستم توالی هشدار و سپس اجرای فوری برنامه تخلیه اضطراری و اعلام شرایط حریق به مراکز بالادستی نظیر آتش نشانی یا اتاق کنترل را در هر زمان دارا باشند.

نوع هشدار حریق در کاربری های مختلف طبق استاندارد NFPA و آتش نشانی :

نوع هشدار حریق در کاربری های مختلف طبق جدول زیر مشخص و سپس مطابق با دستورالعمل های ارائه شده انتخاب و جانمایی می گردد.

حرف اختصاری	نوع تصرف	توضیحات	نوع سیستم هشدار
			هشدار منطقه ای	هشدار صوتی	هشدار نوری	هشدار گفتاری	حالت هشدار	توالی هشدار
آ	آموزشی		–	✔	–	–	عمومی	✔
ت	تجمعی		✔	✔	✔(1)	عمومی	✔
ح	حرفه ای / اداری		–	✔	✔(2)	✔(3)	عمومی	✔
د	درمانی / مراقبتی	مراقبت روزانه (4-د)	–	✔	–	–	خصوصی	✔
		درمانی	✔(4)	✔	✔(5)	–	عمومی	✔
		بازداشتگاه و زندان	–	✔	–	–	خصوصی	✔
ص	صنعتی		–	✔	✔	–	عمومی	✔
ک	کسبی / تجاری		–	✔	✔(2)	✔(6)	عمومی	✔
م	اقامتی		–	✔	✔(7)	–	عمومی	✔
م	مسکونی		✔	✔	–	–	عمومی	✔
	برای مراقبت 24 ساعته افراد		–	✔	–	–	عمومی	✔(8)
انبار			–	✔	✔	–	عمومی	✔
تمامی تصرفات بلند مرتبه با هر کاربری بجز مسکونی			–	✔	–	✔	عمومی	✔

1. هشدار گفتاری برای کاربری های با گنجایش بیش از 300 نفر در نظر گرفته شود.
2. در دستشویی های عمومی، هشدار نوری در نظر گرفته شود.
3. بیش از 5000 هزار متر زیر بنا و همچنین ساختمان های بلند مرتبه.
4. بیش از یک طبقه یا بیش از یک منطقه حریق.
5. در بخش مراقبت های ویژه به جای هشدار صوتی از هشدار نوری استفاده گردد.
6. برای کاربری با بیش از 2800 متر مربع زیر بنا یا بیش از سه طبقه ارتفاع از تراز زمین.
7. همه فضاها به جز اتاق ها مجهز به هشدار نوری باشد.
8. ساختمان برای سرویس دهی به بیش از 16 نفر.

دستورالعمل و ضوابط طراحی، نظارت و نصب سیستم هشدار صوتی بر مبنای استاندارد NFPA و آتش نشانی

• حداکثر شدت صدای مجاز تولیدی توسط هشدار صوتی در محیط 110dBA می باشد.
• نصب آژیر به صورت سقفی یا توکار مجاز میباشد.
• به منظور محاسبه ساده افت شدت هشدار صوتی نتاثر از فاصله از منبع تولید صوت، از روش افت 6dBA نسبت به افزایش دو برابری فاصله از منبع صوت استفاده می گردد. به این شکل که شدت صوت قابل ارائه توسط هشدارهای صوتی نظیر آژیرها توسط سازنده در فاصله معینی از آژیر ارائه می گردد. به طور مثال: شدت صدای تولیدی یک آژیر مثلا 100dBA@1meter ، بنابراین در فاصله دو متری آژیر، شدت صوت برابر با 94dBA، در فاصله 4 متری برابر با dBA88 و در 8 متری برابر با 82dBA و به همین ترتیب محاسبه خواهد شد. همچنین در خصوص شدت صدای تولیدی یک آژیر 100dBA@3meter ، بنابراین در فاصله 6 متری آژیر، شدت صوت برابر با 94dBA، درفاصله 12 متری برابر با 88dBA و در 24 متری برابر با 82dBA محاسبه می گردد.
• نویز محیطی حاصل از ریزش آب در حمام، در محاسبات نویز محیط در نظر گرفته نمیشود.
• حداقل ارتفاع نصب آژیر دیواری از کف اتاق 2.3 متر و از سقف حداقل 150 میلی متر میباشد.
• با هدف هماهنگی در محاسبات شدت صوت، افت صدای ناشی از درب های دارای عایق بندی هوا نظیر درب اصلی ورودی آپارتمان 25dB و درب های بدون عایق بندی هوا نظیر درب اتاق خواب 15dB در نظر گرفته شود. لازم به توضیح است همچنان بهترین روش اندازه گیری افت شدت صدا استفاده از دستگاه ویژه سنجش صوت می باشد.

جدول زیر نشانگر نویز متوسط محیط در محاسبات شدت هشدار صوتی در ساختمان ها قابل استفاده می باشد با این وجود بهترین حالت جهت طراحی، اندازه گیری نویز محیط توسط دستگاه های مخصوص می باشد.

نوع کاربری	متوسط نویز محیط (dbA)
حرفه ای / اداری	55
آموزشی	45
صنعتی	80
درمانی / مراقبتی	50
کسبی / تجاری	40
موتورخانه	85
اسکله و سازه های محصور با آب	40
تجمعی	55
مسکونی	35
انبار	30
معابر شلوغ شهری	70
معابر شهری با شلوغی متوسط	55
معابر روستایی و حومه شهر	40
برج های مخابراتی و کنترل ترافیک هوایی	35
سازه های زیر زمینی و ساختمان های بدون پنجره	40
وسایل نقلیه زمینی و دریایی	50

دستورالعمل و ضوابط طراحی، نظارت و نصب سیستم هشدار صوتی طبق استاندارد NFPA72

• در محاسبات مربوط حداکثر نویز محیط، صداهای تکرار شدنی با ماندگاری بیش از 60 ثانیه در نظر گرفته میشود.
• حداقل صدای آژیر در حالت هشدار عمومی برابر با 15dB بیش از متوسط نویز محیطی با 5dB بیش از حداکثر نویز محیط با ماندگاری بیش از 60 ثانیه، هر کدام بیشتر باشد در نظر گرفته میشود. (در مقیاس dBA)
• حداقل صدای آژیر در حالت هشدار خصوصی برابر با 10dB بیش از متوسط نویز محیطی یا 5dB بیش از حداکثر نویز محیط با ماندگاری بیش از 60 ثانیه، هرکدام بیشتر باشد در نظر گرفته میشود. (در مقیاس dBA)
• حداقل صدای آژیر در تمامی نقاط اتاق خواب برابر با 15dB بیش از متوسط نویز محیطی یا 5dB بیش از حداکثر نویز محیط با ماندگاری بیش از 60 ثانیه، هر کدام بیشتر باشد و با در نظر گرفتن حداقل شدت صدای 75dB. (در مقیاس dBA)

دستورالعمل و ضوابط طراحی، نظارت و نصب سیستم هشدار صوتی طبق استاندارد BS5839

• طبق دستورالعمل و ضوابط طراحی، نظارت و نصب سیستم هشدار حریق بر مبنای استاندارد NFPA و آتش نشانی حداقل شدت صدای هشدار صوتی برابر با 65dBA در نظر گرفته میشود.
• برای کاربری نظیر دستگاه پله، اتاق با مساحت کمتر از 60 متر مربع و نقاطی با دسترسی محدود، شدت صوت حداقل 60dBA مورد قبول میباشد.
• در محیط هایی دارای نویز محیطی بیش از با 60dBA با ماندگاری بیش از 30 ثانیه، حداقل شدت صوت هشدار صوتی مورد نیاز برابر یا بیش از 5dBA بیشتر از نویز محیط در نظر گرفته شود.
• حداقل صدای آژیر در تمامی نقاط اتاق خواب 75dB میباشد.

دستورالعمل و ضوابط طراحی، نظارت و نصب سیستم هشدار نوری بر مبنای استاندارد NFPA و آتش نشانی

• حداکثر شدت نور آلارم نوری 1000cd میباشد.
• حداکثر سرعت خاموش و روشن شدن (فلاش) در هشدار نوری 2 بار در ثانیه و حداقل آن یک بار در ثانیه می باشد.
• حداقل ارتفاع نصب هشدار نوری دیواری، 2 متر و حداکثر 2.44 متر از کف اتاق می باشد و در صورتی که ارتفاع اتاق کمتر از حداقل ارتفاع مجاز میباشد، هشدار نوری در فاصله 150 میلی متری سقف نصب گردد.
• با توجه به وجود هشدارهای نوری در دو نوع مخصوص نصب سقفی و دیواری، ضروری است جانمایی هر یک در حالت هشدار عمومی طبق جداول زیر انجام گردد.

جانمایی هشدار نوری از نوع مخصوص نصب دیواری
ابعاد اتاق (متر)	حداقل نور منتشر شده توسط هشدار نوری (cd)
	یک عدد هشدار نوری در اتاق	دو عدد هشدار نوری در اتاق جانمایی شده در دیوارهای مقابل هم	چهار عدد هشدار نوری در اتاق-جانمایی به صورت یک هشدار نوری در هر دیوار
6.1*6.1	15	غیر مجاز	غیر مجاز
8.5*8.5	30	–	غیر مجاز
9.1*9.1	34	15	غیر مجاز
12.2*12.2	60	30	15
13.7*13.7	75	–	19
15.2*15.2	94	60	30
16.5*16.5	110	–	30
16.8*16.8	115	–	28
18.3*18.3	135	95	30
19.2*19.2	150	–	37
20.7*20.7	177	–	43
21.3*21.3	184	95	60
24.4*24.4	240	135	60
27.4*27.4	304	185	95
30.5*30.5	375	240	95
33.5*33.5	455	240	135
36.6*36.6	540	305	135
39.6*39.6	635	375	185

جانمایی هشدار نوری از نوع مخصوص نصب سقفی
ابعاد اتاق (متر)	حداکثر ارتفاع نصب (متر)	حداقل نور منتشر شده توسط یک هشدار نوری (cd)	ابعاد اتاق (متر)	حداکثر ارتفاع نصب (متر)	حداقل نور منتشر شده توسط یک هشدار نوری (cd)
6.1*6.1	3	15	16.2*16.2	6.1	110
9.1*9.1	3	30	16.8*16.8	6.1	115
12.2*12.2	3	60	18*18	6.1	135
13.4*13.4	3	75	19.2*19.2	6.1	150
15.2*15.2	3	95	20.7*20.7	6.1	177
16.2*16.2	3	110	21.3*21.3	6.1	185
16.8*16.8	3	115	6.1*6.1	9.1	55
18*18	3	135	9.1*9.1	9.1	75
19.2*19.2	3	150	15.2*15.2	9.1	95
20.7*20.7	3	177	16.2*16.2	9.1	110
21.3*21.3	3	185	16.8*16.8	9.1	115
6.1*6.1	6.1	30	18*18	9.1	135
9.1*9.1	6.1	45	19.2*19.2	9.1	150
13.4*13.4	6.1	75	20.7*20.7	9.1	177
14*14	6.1	80	21.3*21.3	9.1	185
15.2*15.2	6.1	95

توضیح: جدول جانمایی هشدار نوری از نوع نصب دیواری، براساس جانمایی هشدار نوری در فاصله مساوی  از دو سمت (وسط) دیوار تنظیم گردیده است لذا در صورت جانمایی در محلی غیر از وسط دیوار، در اتاق های مربع شکل و یا جانمایی در اتاق های غیر مربع، جانمایی بر مبنای فاصله از دورترین دیوار مقابل یا دو برابر فاصله از دورترین دیوار مجاور هر کدام بیشتر بود طبق جدول انجام گردد.

استاندارد نصب سیستم هشدار نوری در اتاق های غیر مربعی :

در اتاق های غیر مربع شکل، جانمایی یا نصب سیستم هشدار نوری به دو صورت زیر انجام میگردد:

1. در نظر گرفتن اتاق به صورت مربع با فرض برابری اضلاع به ابعاد بزرگترین ضلع اتاق و سپس استفاده از جدول.
2. تقسیم اتاق به قسمت های مربع شکل کوچک و جانمایی یا نصب هشدار نوری برای یک از مربع ها

• در صورت وجود اتاق با ارتفاع بیش از 9.1 متر ضروری است هشدار نوری از نوع سقفی در ارتفاع کمتر از 9.1 متری نصب، و یا از انواع نصب دیواری استفاده گردد.
• هشدارهای نوری سقفی و دیواری باید به گونه ای نصب شود که قابل دید از تمامی نقاط باشد.
• جدول نصب هشدار نوری سقفی بر اساس جانمایی در مرکز اتاق مربع شکل تنظیم گشته است لذا در صورت وجود اتاق غیر مربع یا جانمایی در محلی به غیر از مرکز اتاق، ضروری است ابعاد اتاق بر اساس دو برابر فاصله محل هشدار نوری از دورترین دیوار محاسبه و سپس از جدول استفاده گردد.

نصب سیستم هشدار نوری در راهروها با عرض حداکثر 6.1 متر طبق قانون NFPA و آتش نشانی :

طبق دستورالعمل و ضوابط طراحی، نظارت و نصب سیستم هشدار حریق بر مبنای استاندارد NFPA و آتش نشانی جانمایی هشدار نوری در راهروها با عرض حداکثر 6.1 متر با رعایت موارد زیر طبق جداول جانمایی اتاق و برای راهروهای عریض تر طبق جداول جانمایی در اتاق انجام گیرد:

1. حداقل نور هشدار نوری در راهرو 15cd میباشد.
2. حداکثر فاصله جانمایی هشدار نوری از انتهای راهرو 4.6 متر میباشد.
3. حداکثر فاصله هشدارهای نوری از هم 30.5 متر در نظر گرفته شود.
4. استفاده از انواع هشدار نوری با نصب سقفی و دیواری مجاز میباشد.
5. در صورت وجود موانع دید مستقیم نظیر درب، یا تغییر ارتفاع راهرو، در قسمت به عنوان یک بخش جداگانه در نظر گرفته شود.
6. هشدار نوری دیواری مجاز به جانمایی روی دیوار انتهای راهرو یا دیوارهای جنبی راهرو می باشد.

نصب سیستم هشدار نوری در اتاق خواب طبق قانون NFPA و آتش نشانی :

جانمایی هشدار نوری در اتاق خواب با رعایت موارد زیر انجام گیرد:

1. استفاده از هشدار نوری جانمایی شده در آشکارسازها مجاز می باشد.
2. در صورت قرار گیری هشدار نوری در فاصله کمتر از 60 سانتی متری سقف، ضروری است که از هشدار نوری با شدت نور حداقل 177cd استفاده شود.
3. در صورت قرارگیری هشدار نوری در فاصله برابر یا بیش از 60 سانتی متری سقف، استفاده از هشدار نوری با شدت نور حداقل 110cd مجاز میباشد.
4. در صورت جانمایی یا نصب هشدار نوری در اتاق با ابعاد بیش از 4.9 متر، هشدار نوری در فاصله حداکثر 4.9 متر از بالشت تخت خواب جانمایی گردد.